Hoe werken expansievaten en expansieautomaten?
Expansievaten en expansieautomaten verschillen in werking.
Een expansievat vangt drukverschillen op die ontstaan door de uitzetting en krimp van water in het verwarmingssysteem. Zonder een expansievat zou de druk in een installatie te hoog oplopen, wat kan leiden tot lekkages of het openen van de veiligheidsklep. Binnenin het expansievat zit een flexibel membraan, waardoor het vat in tweeën wordt gedeeld. Aan één kant zit het water uit de installatie, aan de andere kant lucht of stikstof. Bij uitzetting van het water, wordt het membraan naar de gaszijde gedrukt en dat vangt het volumeverschil op. Daardoor blijft de systeemdruk stabiel.
Expansieautomaten zijn een geavanceerdere oplossing voor het automatische reguleren van de druk in de installatie. Een expansievat werkt passief, maar een expansieautomaat actief. Het houdt de systeemdruk constant door middel van een pomp, sensor en regelunit. Een expansieautomaat bestaat uit een of meer drukvaten (zonder membraan), een regelunit met sensoren en een pomp of compressor. De automaat meet de druk continu en vult of onttrekt water om de druk binnen de ingestelde grenzen te houden.
Hoe selecteer ik het juiste expansievat of expansieautomaat?
Bij het kiezen van een expansievat of expansieautomaat is het belangrijk om te letten op de capaciteit, de maximale werkdruk en het type installatie. Met de volgende stappen vind je precies de juiste installatie die je nodig hebt:
- Bepaal de systeeminhoud
Hoe meer water, hoe meer uitzet bij verwarming en dus hoe groter het expansievat. Bij een standaard cv-installatie is het expansievat ongeveer 10% van het totale systeemvolume.
- Kijk naar de maximale watertemperatuur
Hoe hoger de temperatuur, hoe groter het uitzettingsvolume van het water. Een systeem dat verwarmt tot een hogere temperatuur heeft dus een groter expansievat nodig.
- Controleer de werkdruk en de statische hoogte
De statische hoogte is het hoogteverschil tussen het expansievat en het hoogste punt van de installatie. Uit deze hoogte bepaal je ook de voordruk van het vat. De richtlijn voor voordruk is ongeveer 0,1 bar per meter hoogteverschil plus een veiligheidsmarge van 0,2 bar. De maximale werkdruk van het vat moet boven de systeemdruk liggen.
- Kies het juiste type membraan en medium
Kies voor een vast membraan, een wisselbaar membraan of een butyl/EPDM-membraan. Kies voor het medium (gasvulling) voor lucht of stikstof. Uiteraard moeten de keuze passen bij de installatie.
- Let op de plaatsing en oriëntatie
Zorg voor voldoende ruimte rondom het vat voor controle en vervanging.
- Overweeg een expansieautomaat bij grotere installaties
Een expansieautomaat is zinvol als de installatie grote volumes bevat, er veel hoogteverschil is of de druk stabiel moet blijven.
- Denk aan onderhoud en vervanging
Neem in de keuze mee hoe vaak het membraan vervangen moet worden en hoe vaak een installatie onderhoud nodig heeft.
Wanneer kies ik een expansievat en wanneer een expansieautomaat?
De keuze tussen een expansievat en een expansieautomaat hangt af van verschillende factoren. Je weegt hierin de grootte van de installatie mee, maar ook de gewenste drukstabiliteit en het onderhoudscomfort.
Een expansievat pas je vaak toe bij kleinere installaties. Het is een eenvoudig en betrouwbaar systeem, dat onderhoudsarm is en compact. De druk gaat mee met de temperatuur, waardoor deze varieert. Ook is er regelmatig onderhoud nodig. Deze oplossing pas je vaak toe bij woningen en klein utiliteit. Bij installaties met beperkte hoogte is dit ook een goede keuze.
Een expansieautomaat is geschikt voor grotere of complexe systemen. Het verzorgt een constante druk en automatische ontluchting en navulling is mogelijk. Het heeft ook een lange levensduur. Het is wel een duurdere oplossing en er is regelmatig onderhoud aan de pomp en regelunit nodig. Deze oplossing kies je vaak voor grote utiliteitsgebouwen, gebouwen met meerdere verdiepingen en systemen met grote waterinhoud.
Hoe bereken ik de capaciteit van een expansievat?
De capaciteit van een expansievat is afhankelijk van de inhoud van het verwarmingssysteem, de temperatuurverschillen en de drukinstellingen. Bij kleine installaties is een expansievat van 18 tot 25 liter meestal voldoende. Voor een exacte berekening kun je het volgende toepassen:
- Bepaal de totale waterinhoud van het systeem.
- Bereken de uitzetting.
- Houd rekening met de voordruk en maximale systeemdruk.
- Gebruik de formule Vvat = (Pmax * ΔV)/(Pmax – P0)
Hierin is Vvat de benodigde vatinhoud in liters, Pmax de maximale systeemdruk in bar, ΔV de volumetoename van het water in liters, en P0 de voordruk in bar.
Welke accessoires en toebehoren heb ik nodig voor de installatie van een expansievat of een expansieautomaat?
Om een expansievat of een expansieautomaat te installeren heb je de volgende accessoires en toebehoren nodig:
- Aansluitpakketten/koppelingen
- Veiligheidskleppen
- Afsluiters
- Drukmeters
- Ontluchters
- Beugels en montageplaat
- Flexibele aansluitslangen/compensatoren
- Isolatiemateriaal
- Reserve membranen of o-ringen
- Montage- en onderhoudsset
Veel van deze producten vind je terug onder expansievat toebehoren.
Wat is de levensduur van een expansievat?
De levensduur van een expansievat hangt af van drie hoofdfactoren:
- Bedrijfstemperatuur en druk
Hoe hoger de watertemperatuur en systeemdruk, hoe sneller het membraan veroudert.
- Kwaliteit van het membraan en de gasvulling
Sommige membranen zijn beter bestand tegen diffusie en veroudering. Goedkope vaten verliezen sneller gas en daarmee druk.
- Onderhoud en de controle van de voordruk
Door jaarlijks onderhoud verleng je de levensduur. Controleer dan ook de voordruk, want als die te laag wordt, raakt het membraan te ver opgerekt.
Gemiddeld is de levensduur van een expansievat in een woning 5 tot 10 jaar en in utiliteit 3 tot 7 jaar. De levensduur van een expansieautomaat is 10 tot 15 jaar.
Bij welke installaties gebruik ik een expansievat of -automaat?
Een expansievat kun je toepassen bij de volgende installaties:
Een expansieautomaat gebruik je bij:
Expansievaten en -automaten bestellen bij Wasco
Snel en eenvoudig expansievaten en -automaten bestellen, dat kan bij Wasco. Bij ons kies je voor kwaliteit, betrouwbaarheid en deskundig advies. Bestellen doe je via de website, onze app, je eigen softwaresysteem of bij onze vestigingen.
Wil je eerst advies voordat je overgaat tot aanschaf? Geen probleem! Bij onze vestigingen zijn deskundige medewerkers die jou graag verder helpen. Ook onze technische specialisten staan voor je klaar om te helpen.