Waar gebruik je een vulkraan, (af)tapkraan, beluchterkraan en inlaatcombinatie voor?

Vulkranen, (af)tapkranen, beluchtkranen en inlaatcombinaties lijken qua functie op elkaar, maar vervullen toch allemaal een specifieke rol in installaties. 

Vulkranen gebruik je voor het (bij)vullen van gesloten verwarmingssystemen (zoals een cv-installatie) met water. Deze wordt meestal geplaatst tussen de drinkwaterleiding en de installatie. De vulkraan heeft meestal een aansluiting voor een vulslang. Voorbeeld: na onderhoud of drukverlies gebruik je een vulkraan om een cv-installatie bij te vullen. Er zijn ook vulautomaten, voor het automatisch bijvullen van cv-installaties. 

(Af)tapkranen gebruik je om een installatie of installatiegedeelte te legen tijdens onderhoud, reparatie of vervanging van onderdelen. Deze plaats je op het laagste punt van de installatie of bij toestellen, zoals boilers of radiatoren. De (af)tapkraan heeft vaak een slangwartel, om direct een slang aan te kunnen sluiten. Voorbeeld: bij vervanging van een pomp gebruik je een aftapkraan om te voorkomen dat water uitloopt tijdens de demontage. 

Beluchterkranen zorgen ervoor dat er geen terugstroom van (vervuild) systeemwater naar de drinkwaterleiding ontstaat. Deze oplossing wordt toegepast als beveiliging volgens de NEN-EN 1717  . Als de druk aan de installatiezijde wegvalt, zorgt de beluchterkraan voor de toelating van lucht. Daardoor kan er geen onderdruk ontstaan. Een beluchterkraan combineer je vaak met een vulkraan. Voorbeeld: met een beluchterkraan kun je de cv-installatie bijvullen zonder risico op terugstroming in het drinkwatersysteem. 

Inlaatcombinaties gebruik je als beveiligingsarmaturen, vooral bij toestellen met warmwateropslag. De inlaatcombinatie combineert meerdere functies: terugstroombeveiliging, keerklep, overstortbeveiliging en aftapmogelijkheid. Het beschermt het toestel en het drinkwatersysteem tegen overdruk en terugstroom. Voorbeeld: de inlaatcombinatie is verplicht bij boiler en voorraadvat en je plaatst deze in de koudwatertoevoer van het toestel. 

Bij het vullen van een cv-installatie is het belangrijk om de juiste druk te hanteren en luchtbellen te voorkomen. Een vulslang met terugslagklep voorkomt vervuiling van het drinkwaternet.

Wanneer moet je een cv-systeem aftappen?

Een cv-systeem tap je af wanneer je (een deel van) de installatie moet legen om veilig onderhoud of aanpassingen uit te voeren. 

• Bij onderhoud of vervanging van onderdelen
  Je tapt het systeem af als je een radiator, pomp of leidingdeel moet vervangen, als je een kraan, verdeler of expansievat wilt demonteren of als je een ketel of warmtepomp wil vernieuwen of verplaatsen. Met aftappen voorkom je dat er water uit de leidingen loopt wanneer je een component loskoppelt. 
• Voor reiniging of spoelen van de installatie
  Bij een vervuild systeem, is aftappen de eerste stap voordat je gaat spoelen of reinigen. Na het spoelen vul je het systeem opnieuw met schoon water. Door het aftappen verbeter je het rendement en voorkom je storingen door vervuiling. 
• Bij vorstgevaar of langdurige stilstand
  Wanneer een gebouw tijdelijk niet verwarmd wordt, tap je het systeem om bevriezing van leidingen of radiatoren te voorkomen. 
• Voor aanpassingen aan de installatie
  Als het leidingnet wordt uitgebreid of gewijzigd (bijvoorbeeld door een extra radiator), moet het betreffende circuitdeel drukloos zijn. Je tapt dat gedeelte dan af. 
• Bij controle of vervanging van het expansievat
  Om het expansievat te controleren of te vervangen, moet het systeem drukloos zijn. Je moet dan (gedeeltelijk) aftappen. 

Bij aftappen is het belangrijk dat je altijd aftapt via de laagst geplaatste aftapkraan, zodat de installatie volledig leegloopt. Na afloop van de werkzaamheden vul je opnieuw, ontlucht je het systeem en controleer je de druk. 

Welke artikelen heb ik nodig voor een complete vul- en aftapset?

Een complete vul- en aftapset bevat alle componenten die je nodig hebt om water toe te voegen of af te laten, met de juiste beveiliging volgens de NEN-EN 1717. Je kan met zo’n set een gesloten cv-installatie vullen, bijvullen en aftappen. De volgende artikelen heb je nodig voor een complete vul- en aftapset:

• Vulkraan, om het systeem te vullen of bij te vullen.
  • Aansluitingen: vaak ½” of ¾” binnendraad of knel.
  • Materialen: messing of verchroomd messing.
  • Montagepositie: bij een eenvoudig bereikbaar punt. 
• Aftapkraan, voor het legen van (delen van) de installatie. 
  • Vaak voorzien van slangwartel.
  • Kan gecombineerd worden met de vulkraan in één armatuur (vul-aftapkraan).
  • Montagepositie: laagste punt van het circuit.
• Beluchterkraan, om bij vullen te voorkomen dat verwarmingswater kan terugstromen in het drinkwatersysteem.
  • Laat lucht toe bij onderdruk. 
  • In een vul- en beluchtercombinatie zijn vulkraan en beveiliging geïntegreerd.
• Vulslang(set), als verbinding tussen de drinkwaterkraan en de vulkraan. 
  • Drukbestendige rvs- of rubberen slangen zijn geschikt voor verwarmingsinstallaties. 
  • Aansluitingen: ¾” binnendraad x buitendraad of knelaansluitingen. 
  • Verwijder de slang altijd na gebruik. 
• Inlaatcombinatie, als de vul- en aftapset gebruikt wordt bij een boiler of een warmwatercircuit.
  • Functies: terugstroombeveiliging, overstort, keerklep en aftapmogelijkheid. 
  • Beschermt tegen overdruk en verontreiniging. 
• Overige benodigdheden
  • Knelkoppelingen of wartels 
  • Afdichtmateriaal 
  • Bevestigingsmateriaal 
  • Afsluiter of kogelkraan 

Welke vul- en aftapkranen gebruik ik voor welke installatie?

Welke vul- en aftapkranen je gebruikt, hangt af van het type installatie, de montagelocatie en de functionele eisen. Bij de volgende installaties kun je de volgende vul- en aftapkranen gebruiken:

Cv-installaties (gesloten verwarmingssystemen)

• Vulkranen  
• Aftapkranen 

Vloerverwarmingssystemen 

• Compacte vul- en aftapkraan met schroefverbinding of knel. 
• Bij kunststof verdelers: verchroomde of vernikkelde messing kranen.

Zonneboilersystemen en warmtepompinstallaties

• Metalen vul- en aftapkranen die hitte- en drukbestendig zijn (rvs of messing met afdichting geschikt voor glycol of antivries). 
• Gebruik servicekranen met koppeling bij warmtepompcircuits voor het aansluiten van vulapparatuur. 

Boilers en warmwatertoestellen 

• Toestellen met een opslagvat worden niet via een vulkraan gevuld, maar via een inlaatcombinatie  (met overstort, keerklep en aftapfunctie).
• Voor aftappen kan een aftapkraan in de koudwaterleiding na de inlaatcombinatie geplaatst worden.

Industriële of grotere installaties

• Gebruik zware messing of stalen vul- en aftapkranen met kogelafsluiter en aansluitwartel, vaak gecombineerd met automatisch vulsysteem of vaste vulunit. 
• Dubbele terugstroombeveiliging of onderbrekingsvat zijn vereist. 

Welke maat of aansluiting heb ik wanneer nodig?

De juiste maat en aansluiting van vul-, aftap- en beluchterkranen hangt af van het type installatie, de leidingdiameter en het vul- of aftapsysteem. 

Cv-installaties 
Bij gangbare cv-installaties met leidingdiameter 15 of 22 mm (koper of staal) gebruik je meestal

• Vulkraan ½” buitendraad
• Aftapkraan ½” buitendraad
• Slangaansluiting ¾” buitendraad

Vloerverwarmingsverdelers
Bij verdelers (kunststof of messing) gebruik je meestal:

• Aansluitingen 3/8” of ½” binnendraad
  • 3/8” met knel of schrofaansluiting voor vul- en aftapkranen
  • ½” voor kogelkranen met aftappunt

Zonneboilersystemen en warmtepompinstallaties
Deze systemen hebben vaak leidingen van 22 mm of meer en werken onder hogere druk. Gebruik:

• ¾” messing vulkranen met hittebestendige pakkingen
• ¾” of 1” aftapkranen, afhankelijk van debiet en systeeminhoud

Boilers en warmwatertoestellen
Bij deze systemen gebruik je een inlaatcombinatie met doorgaans:

• 3/4” binnendraad aansluiting op de koudwaterleiding
• ¾” buitendraad aansluiting naar de boiler

Wat is de beste plaats om een vulkraan te monteren?

De beste plaats om een vulkraan te monteren is zoveel mogelijk in de buurt van het toestel of het laagste punt waar je veilig kunt vullen. Uitgangspunt is altijd veilig vullen, goed ontluchten en eenvoudig onderhoud. 

Bij cv-installaties monteer je de vulkraan aan de koudwaterleiding in de buurt van de ketel. 

Bij vloerverwarmingsverdelers monteer je de vul- en aftapkraan op de aanvoer en retour van de verdeler. 

Bij zonneboilersystemen en warmtepompinstallaties monteer je de vul- en aftapkranen meestal in de aanvoer en retour van het gesloten circuit en dichtbij de pomp of het expansievat. 

Bij boilers en warmwatertoestellen gebruik je een inlaatcombinatie, gemonteerd op de koudwaterinlaat van de boiler op maximaal 1 meter afstand van het toestel. 

Alles voor vullen en aftappen bestellen bij Wasco

Bij Wasco hebben we een breed assortiment voor het vullen en aftappen van systemen. Veel is uit voorraad leverbaar en verkrijgbaar bij onze vestigingen. Ook is ons assortiment verkrijgbaar op onze website, in onze app en kun je deze artikelen bestellen via je eigen softwaresysteem.

Wil je meer advies over het vullen en aftappen van systemen? Bij onze vestigingen weten ze raad, maar ook onze technische specialisten helpen je graag verder. Wil je meer weten over onze complete verwarmingsoplossingen? Bekijk dan onze pagina over verwarmingssystemen.