Zonnepanelen na het salderen: nieuwe kansen voor de installateur

Vanaf 2027 verdwijnt de salderingsregeling, een maatregel die jarenlang zonnepanelen aantrekkelijk maakte. Zonnestroom tegen hetzelfde tarief wegstrepen als waar de stroom voor wordt afgenomen behoort dan tot het verleden.  Dit verandert het speelveld radicaal. Het vraagt wel dat we breder kijken dan losse producten. Het gaat om systemen. De energietransitie draait niet langer alleen om opwekken, maar om slim integreren. Rick Bruins, National Key Account Director bij Remeha, heeft de oplossing: een warmtepomp.

Hoeveel zonnestroom gebruiken huishoudens zelf?

Een gemiddeld huishouden met twaalf zonnepanelen wekt jaarlijks zo’n 4.500 kWh op. Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld genomen 30 procent daarvan direct in huis wordt gebruikt – bijvoorbeeld voor verlichting, koken of apparaten die overdag draaien. De overige 70 procent vloeit terug het net in.

“Met de huidige salderingsregeling was dat geen probleem”, vertelt Rick, “de stroom die overdag werd teruggeleverd, kon ’s avonds één op één worden verrekend met het verbruik. Maar zodra deze regeling verdwijnt, wordt die 70 procent overschot een kostenpost. De terugleververgoeding is laag, soms zelfs negatief als er netcongestie speelt.”

De komende jaren gaan flinke veranderingen teweegbrengen, zegt Rick. “Zonder maatregelen zullen zonnepanelen voor een gemiddelde woning jaarlijks honderden euro’s minder gaan opleveren. Dat maakt het steeds aantrekkelijker om de zelfconsumptie te vergroten.”

Structurele overcapaciteit in elk seizoen

Ook in de wintermaanden leveren zonnepanelen vaak meer elektriciteit dan een huishouden op dat moment direct kan gebruiken. Toch zit er wel een maar aan, volgens Rick. “Overdag produceren de panelen, maar veel van het huishoudelijk verbruik vindt pas in de avonduren plaats. Dat betekent dat zelfs in de periode waarin de zon minder schijnt, nog steeds een aanzienlijk deel van de opgewekte stroom wordt teruggeleverd. Juist dit laat zien dat er structureel sprake is van overcapaciteit.”

Zelfconsumptie vergroten is niet vanzelfsprekend. Normaal huishoudelijk elektriciteitsgebruik is lastig te verplaatsen naar momenten waarop de zon schijnt en de zonnepanelen volop productie leveren. Rick heeft wel een oplossing hiervoor: “Apparaten uitzetten of slimme sturing toepassen kan helpen, maar de grootste slag valt te maken met structurele elektriciteitsgebruikers die juist goed aansluiten op de productie van zonnepanelen. Dit is precies waar de warmtepomp in beeld komt.”

Warmtepomp als verbruiker en verduurzamer

Een warmtepomp, zoals de veelgebruikte 4 kW-varianten, verbruikt gemiddeld zo’n 2.200 kWh per jaar. Het grootste deel daarvan valt in de wintermaanden, wanneer het elektriciteitsverbruik van huishoudens doorgaans hoog is. Hoewel de zon dan minder krachtig schijnt, vergroot dit gebruik wel de totale hoeveelheid zonnestroom die in huis benut wordt en daarmee de zelfconsumptie.

“Door de warmtepomp stijgt de zelfconsumptie in de wintermaanden naar 100 procent,” aldus Rick, “de opgewekte stroom wordt volledig gebruikt voor verwarming en huishoudelijke apparaten. Daarmee slaat de warmtepomp een dubbelslag: hij bespaart gas én maakt zonnepanelen financieel weer aantrekkelijker.”

Slimme sturing kan dit effect nog verder versterken. Door het verwarmingssetpoint (de gewenste temperatuur die een thermostaat moet bereiken en handhaven) iets te verhogen op momenten dat de zonnepanelen veel produceren, wordt de zonnestroom direct in warmte omgezet. “Dit leidt tot een extra financiële efficiëntie van de warmtepomp.”

Wat te doen met het overschot in de zomer?

Toch blijft er ook mét warmtepomp in de zomermaanden vaak een overschot bestaan. Huishoudens verbruiken dan geen energie voor verwarming, terwijl de zonnepanelen juist maximaal produceren.

“Een eenvoudige oplossing hiervoor is de inzet van een kleine elektrische boiler,” zegt Rick. “Deze kan op zonnige uren warm tapwater bereiden en zo functioneren als een soort zonneboiler. Dat betekent een besparing op het gasverbruik voor warm water, zonder dat er ingrijpende installaties nodig zijn.”

Daarnaast kan overtollig stroom in de zomermaanden ook worden ingezet voor actieve koeling met de warmtepomp. Indien elektriciteit moet worden opgeslagen, dan kan dat in deze situatie in een zeer kleine batterij. “Daarmee wordt het overschot niet langer een verliespost, maar een manier om comfort en efficiëntie verder te vergroten.”

Van technische oplossing naar commerciële kans

“Voor installateurs verandert hiermee ook hun adviesrol,” is de visie van Rick. “Waar zonnepanelen jarenlang vanzelfsprekend rendabel waren dankzij salderen, moeten klanten nu meer overtuigd worden van aanvullende maatregelen. De warmtepomp wordt daarin een sleuteltechnologie.”

Een warmtepomp bespaart niet alleen gas, het houdt ook de opbrengst van de zonnepanelen in huis. Hierdoor wordt de investering dubbel aantrekkelijk. Voeg daar een boiler of slimme sturing aan toe en de businesscase wordt nog sterker.

Van installateur naar energiepartner

Over de ontwikkelingen de komende jaar is de conclusie van Rick helder: “Het wegvallen van de salderingsregeling zet zonnepaneelbezitters voor een uitdaging, maar biedt tegelijk een kans om te innoveren. Combineer zonnepanelen met warmtepompen, boilers en slimme sturing voor verduurzaming en het behoud van financieel voordeel.”

“Geef hierin advies en je bent meer dan alleen uitvoerder: je wordt een energiepartner die vooruitdenkt, kansen ziet en zijn klanten begeleidt in de nieuwe realiteit van de energiemarkt. En juist daar ligt de toekomst van de sector.”