Stand van de Nederlandse warmtepompmarkt: Schommelingen, kansen en een veranderend speelveld

De markt van w-installatie, en met name de verwarmingssector, heeft tussen 2022 en 2024 opvallende pieken en dalen doorgemaakt. Waar in eerdere jaren sprake was van een stabiele groei in zowel renovatie als nieuwbouw, zorgden politieke en economische ontwikkelingen recent voor aanzienlijke onzekerheid. De productmanagers van Groupe Atlantic Nederland hebben de ontwikkelingen en de kansen die hieruit voortkomen in een artikel gezet voor je. 

Energietransitie in beweging

Initiatieven zoals de European Green Deal, Fit for 55 en REPowerEU stimuleerden de afgelopen jaren de overstap naar efficiëntere en fossielvrije systemen. Ook nationaal beleid ondersteunde deze koers. Tegelijkertijd werd de markt beïnvloed door externe factoren die het beeld complex maakten.

In 2022 leidde de oorlog in Oekraïne bijvoorbeeld tot uitzonderlijk hoge energieprijzen. Hierdoor nam de vraag naar warmtepompen en andere energiezuinige oplossingen sterk toe, aangejaagd door subsidies en urgentie rondom verduurzaming.

Markt op de rem

Daarnaast zagen we in 2024 nog diverse andere grote verschuivingen. Zo veranderde het sentiment door een combinatie van factoren:

• Het kabinet-Schoof schrapte of versoepelde diverse klimaat- en energiemaatregelen, waaronder de aangekondigde verplichting voor hybride warmtepompen.
• Nu energieprijzen genormaliseerd zijn, vormt de hogere aanschafprijs van warmtepompen opnieuw een drempel voor veel huiseigenaren.
• De verlaging van de ISDE-subsidie zorgt voor onzekerheid bij zowel consumenten als installateurs.
• Hogere rente en inflatie leiden ertoe dat nieuwbouw- en renovatieprojecten vaker worden uitgesteld of geschrapt.
• Hogere voorraden in de keten en de aangescherpte F-gassenverordening zetten druk op marges en leiden tot meer prijsgedreven verkoop.

Tegelijk wordt de regelgeving strenger. Naast het verbod op gasaansluitingen in nieuwbouw sinds 2018, worden aanvullende eisen ingevoerd op het gebied van energie-efficiëntie, CO₂-reductie en het gebruik van natuurlijke koudemiddelen.

Stabilisatie en geleidelijke groei

Na een krimpjaar in 2024 zal de markt naar verwachting in 2025 stabiliseren met een lichte groei. Prognoses laten zien dat de verkoopaantallen pas rond 2027 terugkeren naar het niveau van de piekjaren 2022–2023. De markt groeit dus door, maar in kleinere stappen.

Het positieve hieraan is dat de marktvraag minder grillig is, waardoor de beschikbaarheid van producten beter wordt gewaarborgd en installatiebedrijven hun capaciteit beter kunnen plannen en inzetten.

Maar er zijn ook uitdagingen; De huidige groeiverwachting biedt onvoldoende perspectief op het realiseren van het voor 2030 beoogde tussendoel binnen het klimaatbeleid voor de gebouwde omgeving.

Het is onwaarschijnlijk dat Nederland het wettelijke klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 haalt. Mede daardoor blijft Nederland naar verwachting langer afhankelijk van vloeibaar LNG, terwijl onderzoek van de Amerikaanse Cornell University aantoont dat geëxporteerd LNG over een periode van twintig jaar ongeveer 33% meer broeikasgassen uitstoot dan steenkool.

Verschuiving in technologie

De warmtepomptechnologie blijft zich daarentegen snel ontwikkelen met slimme innovaties en meer mogelijkheden voor de installateur en eindgebruiker. Onder invloed van strengere F-gassenregels en de vraag naar eenvoudiger installaties wint bijvoorbeeld de monobloc-warmtepomp duidelijk terrein.

Met name deze warmtepomp oplossing wint terrein. Dit omdat alle componenten in één unit zijn ondergebracht en er geen koudemiddelverbinding tussen binnen- en buitenunit nodig is. Hiermee biedt dit systeem duidelijke voordelen:

• eenvoudiger installatie
• lagere kans op koudemiddellekkage
• kortere inbedrijfstelling
• minder certificeringseisen voor installateurs

Uiteraard blijft F-gas certificering van belang voor service en onderhoudswerkzaamheden aan geïnstalleerde monobloc producten.

Split-warmtepompen behouden voorlopig echter een sterke positie, onder meer door de installatieflexibiliteit en de grote installed base. Hierdoor blijft een stabiele vervangingsmarkt bestaan. Op de middellange termijn wordt echter een verdere verschuiving richting monobloc-oplossingen verwacht.

Marktuitdagingen

Ondanks voldoende nieuwe ontwikkelingen en een stabiliserende omgeving zijn er nog diverse urgentie marktuitdagingen. Denk aan een tekort aan woningen, stijgende huizenprijzen en schaarste aan technisch personeel. De grootste barrière op de midden lange termijn lijkt vooralsnog netcongestie te zijn.

Het elektriciteitsnet zit aan zijn maximale capaciteit, waardoor er op dit moment reeds wachtrijen zijn voor nieuwe aansluitingen of uitbreiding hiervan. Dit vraagt naast de vereiste verzwaring van het net om slimme oplossingen zoals batterijsystemen, load balancing en vraagsturing. De verwachting is dat netvriendelijk installeren binnen onafzienbare tijd gemeengoed wordt in de Nederlandse installatiesector.

Nieuwbouw stabiel, renovatie afhankelijk van beleid

De nieuwbouwmarkt is sinds het gasverbod in 2018 een stabiele drijvende kracht voor warmtepompverkoop.

In de renovatiemarkt heeft de gasketel echter nog altijd een dominante rol, met circa 400.000 vervangingen per jaar. Wel daalt het marktaandeel van gasketels in Europa door de groei van warmtepompen en strengere regelgeving. Volgens EHPA-cijfers nam de verkoop van gasketels in 2023 in de twaalf grootste Europese markten met ongeveer 12% af.

De renovatiemarkt voor warmtepompen blijft sterk afhankelijk van consistent beleid en subsidies. Zonder duidelijke koers zal de transitie traag verlopen. Maar op de middellange termijn is het groeipotentieel enorm. Dit biedt kansen voor installateurs en adviseurs die actief inspelen op de energietransitie.

Van subsidiegroei, naar kwaliteitsgroei

De warmtepompsector groeit hierin snel richting volwassenheid. Hoewel we graag een duidelijk en stabiel klimaatbeleid en het behoud van subsidies zien, verschuift de aandacht steeds meer naar kwaliteit, betrouwbaarheid en slimme oplossingen. Innovatie, samenwerking en schaalvergroting zullen de komende jaren bepalend zijn om warmtepompen tot de standaard te maken in duurzame verwarming.

Ondanks deze ontwikkelingen en een veranderd landschap blijft het voor eindgebruikers gunstig om een warmtepomp te overwegen: Nederland kent een aantrekkelijke prijsverhouding tussen gas en elektriciteit van 1,9. waardoor warmtepompen economisch zeer interessant zijn. Ondanks dat elektriciteit per kWh duurder is dan gas, compenseert de hoge efficiëntie van warmtepompen dit verschil.

Met een gemiddelde SCOP van 3,5 tot 4 levert een warmtepomp tot vier keer zoveel warmte-energie per kWh elektrische energie, waardoor de kosten voor verwarming lager uitvallen dan bij gasgestookte systemen. Dit maakt warmtepompen niet alleen voordelig, maar ook toekomstbestendig, zeker wanneer de gasprijzen gaan stijgen en duurzame stroom goedkoper wordt.

Volop kansen voor de installateur

Uiteraard maakt een eindgebruiker de overstapt niet vanzelf. Huishoudens kiezen vaak pas voor vervanging bij een renovatie of wanneer het oude systeem defect is. Hoge kosten, installatiecomplexiteit en onduidelijke informatie maken de beslissing lastig. Daarom is het cruciaal dat marktpartijen het keuzeproces van consumenten begrijpen en de overstap zo eenvoudig mogelijk maken.

Voor installateurs liggen op dat vlak volop kansen. Wie investeert in kennis, samenwerking en service, bouwt aan een sterke positie in een markt die structureel zal blijven groeien. Het vermogen om huiseigenaren te adviseren over de juiste verduurzamingsoplossing per situatie vormt een onderscheidende factor en zal enorm kunnen bijdragen aan het groeiende succes van de warmtepomp op de Nederlandse markt.

 

→ Meer informatie over Groupe Atlantic