2 jaar verwarmen op waterstof: wat zijn de conclusies?

Sinds november 2023 verwarmt men in een woonwijk in Wagenborgen (Groningen) met een uitzonderlijke hybride warmtepomp. In deze wijk heeft iedere woning een hybride warmtepomp die gekoppeld is aan een waterstof cv-ketel. Hoe functioneert een cv-ketel op groene waterstof in combinatie met een hybride warmtepomp? Die vraag mondde uit in een pilot, geïnitieerd door onder andere Enexis, Essent, Energiewacht en Intergas. Wat zijn de bevindingen na 2 jaar?

Voor de pilot is gekozen voor woningen die zijn gebouwd rond de beginjaren 1970. De specificaties van de rijtjes- en tussenwoningen zijn vergelijkbaar met veel woonwijken in Nederland. De ambitie is om de hybride warmtepomp in combinatie met een cv-ketel op waterstof toepasbaar te maken voor een groot deel van de gebouwde omgeving in Nederland. Daarmee zouden huishoudens verwarmd kunnen worden en warm water kunnen genereren zonder aardgas. Deze een 10 jaar durende pilot moet aantonen of dit een haalbare optie is zonder dat de consument inlevert op comfort.  

Veilig werken met waterstofketels: de voorbereiding  

Veiligheid staat voorop bij installatiewerk, dus ook bij het werken met waterstof. De Intergas waterstofketel is qua formaat en aansluitingen identiek aan een aardgasketel. De verschillen zitten in de brander, vlambewaking, verbrandingsregeling en het spoelen van de leidingen vóór gebruik. De installatie heeft daarom andere aandachtspunten.  

Voordat de pilot gerealiseerd werd, heeft Energiewacht 35 installateurs laten opleiden bij Kiwa en Intergas, om veilig en goed voorbereid aan deze nieuwe opstelling te kunnen werken. De ervaring wijst uit dat de opstelling met waterstof veilig en beheersbaar is, mits de uitvoering goed wordt voorbereid. Voor installateurs betekent dit niet dat zij een compleet nieuwe techniek moeten aanleren. De opleiding betrof een uitbreiding op de bestaande kennis van het vertrouwde Intergas cv-ketel. 

Van gasbesparing naar fossielvrij 

Een van de belangrijkste uitkomsten  van de pilot is de gasbesparing. De warmtepomp dekt al het grootste deel van de warmtevraag. Door een hybride warmtepomp toe te voegen aan een standaard cv-installatie, daalt het gasverbruik gemiddeld met meer dan 75%. Deze besparing is vergelijkbaar met de uitkomst van het demonstratieproject Hybride warmtepompen in de gebouwde omgeving. Door in de opstelling de reguliere cv-ketel te vervangen voor een waterstofketel, wordt er geen fossiel gas meer verbruikt. En net zoals bij de gewone cv-ketel: de waterstofketel springt alleen bij wanneer het echt nodig is. Door het resterende deel met waterstof op te vangen, ontstaat er een systeem dat volledig duurzaam kan verwarmen. 

Bestaande afgiftesysteem 

Uit zowel de resultaten van het project WaterstofWijk Wagenborgen als het Demonstratieproject Hybride warmtepompen in de gebouwde omgeving blijkt dat er geen ingrijpende renovaties nodig zijn om tot een hoge gasbesparing te komen. De woningen in Wagenborgen waren al voorzien van standaardradiatoren, die niet zijn vervangen. Ook is er geen vloerverwarming geplaatst. De pilot draait dus op basis van het bestaande afgiftesysteem en functioneert goed in combinatie met de hybride opstelling. Vervanging van radiatoren is dus overbodig. Dat maakt de aanpak schaalbaar van de installatiebranche en betaalbaar voor de consument.  

Isolatie om verbruik te beperken 

Ook is in de pilot al gebleken dat je met relatief eenvoudige isolatiemaatregelen al veel kunt bereiken – net als bij een traditionele hybride opstelling. Denk aan dakisolatie, dubbel glas en waar mogelijk spouwmuurisolatie. Hybride warmtepompen zijn vaak direct toe te passen. Dat maakt dat je verdere isolatiestappen stapsgewijs kunt uitvoeren. Dat kan op momenten die het beste uitkomen voor de bewoner. 

De volgende stappen 

Toepassing van waterstof is hiermee aantoonbaar het sluitstuk van de hybride route. De eerstvolgende benodigde stap is een overheidsbeleid rondom waterstof in de gebouwde omgeving. Daarmee is het voor de installatiebranche nog afwachten. Maar wanneer die plannen op tafel liggen, kun je met de waterstofketel van Intergas snel inspelen op de nieuwe kansen in de markt.