Pas op voor legionella: meteen bestrijden

Legionella is een bacterie die in het water groeit als deze tussen de 20 en 50 graden Celsius is. Wanneer dit water vervolgens verdampt en als nevel in de lucht komt te hangen kan iemand deze bacterie inademen en besmet raken.

Onderneem actie!

Legionella gedijt in stilstaand water tussen de 20 en 50 graden Celsius daarom zijn er een aantal maatregelen die je moet nemen: Laat bijvoorbeeld geen water in bepaalde apparaten staan wanneer het langer dan een week niet gebruikt wordt en maak apparaten die water sproeien regelmatig schoon.

De groei van de bacterie wordt gestimuleerd door:

- Dode leidingen, geen tappunt of verborgen leidingwerk. Voorkom dus dat je dode leidingen hebt met stilstaand water door slimmere installatie.

- Warm weer of leidingen in een warme omgeving zoals de zolder. Ververs water die door deze leidingen loopt. Voorkom opwarming van koude waterleidingen (hot spots).  

- Gesloten gebouwen waar de verwarming aan staat, bijvoorbeeld tijdens vakanties. Zorg dat na vakanties of langere perioden van afwezigheid de leidingen goed doorgespoeld worden door bijvoorbeeld de kraan een tijd te laten lopen.  

Tegenwoordig creëren wij een binnenklimaat waarbij leidingen zich continu in een klimaat van 20 tot 25 ℃ bevinden. Om het water hygiënisch en veilig te houden is het belangrijk om al in de ontwerp- en bouwfase de installatie zo in te richten dat:

- Warmw ater altijd en overal boven de 60 ℃ is.

- Koud water altijd en overal onder de 20 ℃ is.

- Met doorstroming voorkomen wordt dat er stilstaand water is en het dus een voedbare bodem wordt voor legionella.  

- Door spoelmaatregelen vers water altijd beschikbaar is bij alle tappunten.

Legionella bestrijden

Ben je op een locatie waar toch legionella is ontstaan? Dan is dit de manier om deze te lijf te gaan:

Thermische desinfectie

Water heter dan 60°C doodt de legionellabacteriën. Spoel een waterinstallatie dus door met water heter dan 60°C. Dit heet ‘thermische desinfectie’. Het is dé manier om een legionella besmetting te behandelen en voorkomen. Het leidingsysteem wordt vanaf het vulpunt aan het begin van de leiding gevuld met gloeiend heet water. Vervolgens worden alle tappunten 20 minuten lang gedesinfecteerd met dit water. Deze manier van desinfecteren is milieuvriendelijk én doeltreffend in de strijd tegen legionella. Als laatste worden alle tappunten goed nagespoeld en gecontroleerd of er geen heet water in de leidingen is achtergebleven.  

Wanneer thermisch desinfecteren niet helpt dan moet je overstappen op een chemische desinfectie.   

Chemische desinfectie

Chemische desinfectie is wat ingewikkelder omdat de installatie daarvoor losgekoppeld moet worden van het openbare net om te voorkomen dat het chemische desinfectiemiddel in andere leidingen komt. Daarna wordt bij ieder tappunt gemeten of de juiste concentratie van het desinfectiemiddel aanwezig is en wordt er een waarschuwingskaart geplaatst.  

Dit middel moet vervolgens ruim 4 uur inwerken voordat het leidingensysteem grondig gespoeld kan worden met schoon water. Als laatste vindt er nog een controle plaats. Er mag absoluut geen desinfectiemiddel meer aanwezig zijn in het systeem. Als alles schoon is wordt het leidingsysteem weer aangesloten op het openbare net en is alles weer veilig en schoon voor gebruik.   

Wettelijke eisen

Er zijn speciale ISSO-richtlijnen opgenomen in de wet om legionellabesmetting zoveel mogelijk te voorkomen. Dit heeft vooral betrekking op de zogeheten ‘prioritaire installaties’ zoals:

- Ziekenhuizen

- Recreatie (hotels, slaapplaatsen etc.)

- Jachthavens

- Zwembaden en sauna's

Onder deze richtlijnen vallen maatregelen zoals het opstellen van risicoanalyses en het regelmatig nemen van watermonsters.  

Prioritaire installaties moeten een risicoanalyse van de waterinstallatie laten maken door een BRL 6010-gecertificeerd adviesbureau. Op basis daarvan wordt de installatie gewijzigd of er geldt een verplichting tot beheersmaatregelen. Enkele voorbeelden van deze maatregelen zijn het regelmatig verversen van water, het thermisch desinfecteren van de installatie en het bijhouden van de spoelingen in een logboek.   

Naast deze risicoanalyse is het verplicht om twee keer per jaar watermonsters te nemen. Het water mag niet meer dan 100 kolonievormende eenheden per liter bevatten. Is dit wel het geval? Dan moeten de gebouweigenaar in samenwerking met de installateur dit verhelpen. Zij kunnen hierbij ondersteund worden door het adviesbureau. Daarnaast moet er ook een melding gedaan worden bij de inspectie. Zij bepalen, op advies van de GGD, of de installatie gesloten wordt. Bij een complexe installatie (en/of meerdere gevallen van legionella) wordt een gespecialiseerd reinigingsbedrijf ingeschakeld.